Tί είναι υπερθυρεοειδισμός και ποιες οι αιτίες του;
Υπερθυρεοειδισμός ονομάζεται το κλινικό σύνδρομο που προκύπτει από την ύπαρξη αυξημένων επιπέδων θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Συνηθέστερη του αιτία είναι η διάχυτη τοξική βρογχοκήλη (Νόσος Graves), η οποία είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας και συχνότερη σε άτομα με γενετική προδιάθεση, ενώ αφορά 5-6 φορές περισσότερο γυναίκες απ’ ότι άνδρες. Άλλες αιτίες είναι το τοξικό αδένωμα, η πολυοζώδης τοξική βρογχοκήλη, η υποξεία θυρεοειδίτιδα και η εξωγενής λήψη μεγάλων δόσεων θυρεοειδικών ορμονών.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της νόσου είναι: αίσθημα παλμών(ταχυκαρδία), νευρικότητα, εύκολη κόπωση, διάρροια, υπερβολική εφίδρωση, δυσανεξία στην ζέση, καθώς και σημαντική απώλεια βάρους. Ασφαλώς δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζονται όλα τα συμπτώματα, ενώ ανάλογα με την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του ασθενούς μπορεί να κυριαρχεί ένα από αυτά όπως π.χ. αρρυθμίες στους ηλικιωμένους ασθενείς. Στον μεγαλύτερο αριθμό των περιπτώσεων ο θυρεοειδής είναι διογκωμένος ομαλός ή οζώδης. Κατά την αντικειμενική εξέταση συχνά ανευρίσκεται ταχυκαρδία, τρόμος (τρέμουλο), θερμό και υγρό δέρμα και στην πλειοψηφία των ασθενών ζωηρό υγρό και καθηλωμένο βλέμμα, (λάμπον όμμα).
Τι είναι ο εξόφθαλμος;
Απ’ τις αιτίες του υπερθυρεοειδισμού μόνο η Νόσος Graves συνοδεύεται από οφθαλμοπάθεια (εξόφθαλμο) στο 40% των περιπτώσεων η οποία είναι εκσεσημασμένη και σοβαρή μόνο στο 5-10% των ασθενών. Η ήπια οφθαλμοπάθεια χαρακτηρίζεται από οίδημα βλεφάρων, ερυθρότητα και οίδημα του επιπεφυκότα και μέτρια πρόπτωση των οφθαλμικών βολβών. Στην εκσεσημασμένη οφθαλμοπάθεια παρατηρείται μεγαλύτερη πρόπτωση των οφθαλμικών βολβών και προστίθεται διπλωπία εξ’ αιτίας παράλυσης των οφθαλμικών μυών, βλάβη του κερατοειδούς, αμφιβληστροειδούς και οπτικού νεύρου. Παρ’ όλο που η οφθαλμοπάθεια συνήθως συνοδεύει τον υπερθυρεοειδισμό μπορεί να προηγείται αυτού ή και να εμφανίζεται χρόνια μετά την επιτυχή θεραπεία του. Σπανιότατα μπορεί να συμβεί σε άτομα που δεν είχαν ούτε θα αναπτύξουν ποτέ υπερθυρεοειδισμό. Οι ασθενείς με δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο και τον αέρα και όταν αυτό συμβαίνει να φορούν σκούρα γυαλιά. Η θεραπεία της οφθαλμοπάθειας είναι εξαιρετικά δύσκολη και ανεξάρτητη της θεραπείας του υπερθυρεοειδισμού γι’ αυτό απαιτείται υπομονή τόσο από τον γιατρό όσο και από τον ασθενή. Έχει δοκιμαστεί η χορήγηση κορτιζόνης ανοσοκατασταλτικών και ακτινοβολίας. Επί αποτυχίας αυτών και εμμονής των συμπτωμάτων (διπλωπία-μείωση της οπτικής οξύτητας) ενδείκνυται η χειρουργική αποσυμπίεση.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η ύπαρξη αυξημένης ελεύθερης θυροξίνης και χαμηλής ΤSΗ στην εξέταση αίματος, θέτουν συνήθως την διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού. Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς είναι χρήσιμο στην διερεύνηση της αιτιολογίας του υπερθυρεοειδισμού, χωρίς να είναι πάντα απαραίτητο.
Ποια είναι η θεραπεία της νόσου;
Τρεις εξίσου καλές επιλογές θεραπείας προσφέρονται στο γιατρό που θα αναλάβει μια περίπτωση υπερθυρεοειδισμού. Η καταλληλότερη εφαρμόζεται αφού ληφθούν υπ’ όψη επιμέρους παράγοντες όπως η αιτία του υπερθυρεοειδισμού, η ηλικία του ασθενούς, το μέγεθος του θυρεοειδούς και η γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Οι τρεις αυτές επιλογές είναι:
1. Τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα (προπυλθειουρακίλη. μεθιμαζόλη και καρβιμαζόλη) που αναστέλλουν την σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών.
Χορηγούνται συνήθως για μακρύ χρονικό διάστημα σε μεγάλη δόση αρχικά, η οποία βαθμιαία μειώνεται. Αλλεργική αντίδραση μπορεί να εμφανιστεί στο 5% των περιπτώσεων χορήγησης αντιθυρεοειδικών δισκίων και δεν απαιτεί συνήθως διακοπή της θεραπείας παρά μόνο παράλληλη χορήγηση αντισταμινικών. Σοβαρότατη παρενέργεια όπως μας ενημερώνει ο Ενδοκρινολόγος που εμφανίζεται με συχνότητα 0,5% και απαιτεί άμεση διακοπή της θεραπείας είναι η ακοκκιοκυταραιμία (μείωση των πολυμορφοπύρηνων λευκών αιμοσφαιρίων του αίματος) συνήθης συμπτωματολογία της οποίας είναι πυρετός και πόνος στον λαιμό.
2. Η Χειρουργική θεραπεία
Είναι η θεραπεία εκλογής στην πολυοζώδη τοξική βρογχοκήλη. Μπορεί ενίοτε να επιπλακεί από υπασβεστιαιμία εξ’ αιτίας της αφαίρεσης ή τραυματισμού των παραθυρεοειδικών αδένων, γι αυτό χρειάζεται τακτική παρακολούθηση των τιμών Ca (ασβεστίου), και Ρ (φωσφόρου) του αίματος. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική θεραπεία χρειάζονται μόνιμη υποκατάσταση με θυροξίνη.
3. Η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου 131
Προτιμάται σε υποτροπή Νόσου του Graves και σε τοξικό αδένωμα, η δόση του ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος του θυρεοειδούς και συνηθέστατη επιπλοκή της είναι ο υποθυρεοειδισμός.
Παράλληλα με οποιαδήποτε θεραπεία ο υπερθυρεοειδικός πρέπει να αποφεύγει το κάπνισμα, το stress, τη μυϊκή άσκηση, την κόπωση και την χρήση ιωδιούχων σκευασμάτων.
Τι συμβαίνει στην εγκυμοσύνη όταν πάσχω από υπερθυρεοειδισμό;
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού κατά την διάρκεια της κύησης. Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση ραδιενεργού ιωδίου και η προπυλθειουρακίλη είναι το φάρμακο εκλογής επειδή περνά τον πλακούντα σε μικρότερο βαθμό απ’ ότι η μεθιμαζόλη. Πρέπει να χορηγείται η μικρότερη δυνατή δόση προπυλθειουρακίλης ώστε να μην αναπτύξει το έμβρυο βρογχοκήλη και υποθυρεοειδισμό ακόμα κι αν η μητέρα παραμένει ελαφρά υπερθυρεοειδική.
Τι είναι η θυρεοτοξική κρίση;
Αυτή είναι μια σπανιότατη επιπλοκή της νόσου του Graves, συνοδεύει συνήθως λοίμωξη, τραύμα, η χειρουργική επέμβαση και εκδηλώνεται με πυρετό και επιδείνωση των σημείων και συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού. Για την αντιμετώπιση της είναι απαραίτητη η χορήγηση μεγάλων δόσεων αντιθυρεοειδικών φαρμάκων (προτιμάται η προπυλθειουρακίλη), ιωδίου, β αναστολέων, και κορτιζόνης.